اطلاعات مختصر و مفيد درباره قير

قير ها در تقسيم بندي کلي به دو صورت مي باشند:

1. طبيعي يا معدني
2. قير نفتي

قيرهاي طبيعي يا معدني:
وقتي که مواد فرار نفت خام موجود در اعماق زمين به مرور زمان و در برابر عوامل جوي تبخير شود ،ماده سياه رنگي از آن برجاي مي ماند که قير طبيعي نام دارد .در تعريفي ديگر قير طبيعي در اثر تبخير روغن هاي سبک و نفت خامي که از منابع نفت زيرزميني به طرف بالا نفوذ مي کند و در مجاورت هوا و تابش آفتاب قرار مي گيرد بوجود مي آيد.

قيرهاي طبيي خود به دو صورت مي باشد :

* قير سنگ
* قير درياچه اي

قير طبيعي مناسب قيري است که قابليت امتزاج خوبي با قير نفتي داشته و پس از اختلاط با قير نفتي محصولي به دست آيد که مشخصات آن مطابق با استانداردهاي قيرهاي راهسازي باشد. چنين قيري بايستي داراي نقطه ذوب نسبتاً پايين، حلاليت بالا در سولفور کربن و خاکستر معدني کم باشد. معادن عمده قير طبيعي در کشورهاي کانادا، ونزوئلا، روسيه، ترينيداد، استراليا، عراق و از جمله ايران وجود دارد.

اکثر قيرهاي طبيعي ايران به صورت جامد بوده و به همان صورت قابل استفاده نمي باشد. مناطق داراي قير طبيعي در ايران، به طور عمده در استانهاي کرمانشاه، ايلام و خوزستان واقع گرديده و در برخي مناطق ديگر نيز بصورت محدود مشاهده گرديده است.

قيرهاي نفتي:
قيرهاي نفتي از پالايش نفت خام در در برج هاي تقطير به دست مي آيد و نهايتا" آنچه که در انتهاي برج تقطير باقي مي ماند قير خالص نفتي است ،که انواع آ عبارتند از : 1)قيرهاي خالص . 2)قيرهاي دميده . 3)قيرهاي محلول . * زودگير. * کندگير. * ديرگير . 4)قيرآبه ها(امولسيونهاي قير). *آنيونيک . *کاتيونيک

انواع قير نفتي :

1. قير خالص : قير هاي نفتي خالص از پسمانده پالايش نفت خام در برجهاي تقطير بدست مي آيد.در حين تقطير نفت خام روغن هاي سبک تر در درجه حرارت پايين تر تبخير شده و با بالا رفتن درجه حرارت روغن هاي سنگين تر از ان جدا مي شوند.آنچه که در اين برجها باقي مي ماند، قير خالص مي باشد.
2. قير هاي دميده: اين نوع قير ها از دميدن هواي داغ به قير خالص در مرحله آخر عمل تصفيه بدست مي آيد.قيرهاي دميده حساسيت کمتر نسبت به تغييرات درجه حرارت دارند.لذا در حرارت هاي بالاتر خيلي بهتر است قير اوليه حلات سخت خود را حفظ مي کنند.در راه سازي از قير هاي دميده براي پر کردن ترک هاي رو سازي و همچنين حفرات و فضاهاي خالي زير دالهاي بتني استفاده مي شوند.
3. قير هاي محلول: قير محلول يا قير مخلوط از حل کردن قير هاي خالص در روغنهاي نفتي نظير بنزين،نفت،گاز يا نفت کوره بدست مي آيد.هر اندازه تعداد روغن هاي نفتي در قير محلول بيشتر باشد، رواني آن بيشتر و کند رواني آن کمتر خواهد بود.نوع روغن نفتي مورد استفاده در قير هاي محلول در سرعت گرفتن آنها تاثير دارد.اگر از بنزين براي حل کردن قير خالص استفاده شود،قير مايع بدست آمده را قير تند گير گويند و اگر از نفت براي حل کردن قير خالص استفاده شود قير مايع حاصل را کند گير گويند.هرگاه از روغن هاي سنگين تر نظير نفت گاز يا نفت کوره استفاده شود، در محلول حاصل قير دير گير گفته مي شود.

امولسيون قيري
امولسيون قير از يک محيط قير آب که قير به صورت ذرات ريز با قطري در حدود 0.1 تا 5 ميکرون در آن قوطه ور است ساخته شده است. درصد آب در اين مخلوط ميتواند حدود 30 تا 50 درصد باشد که بسته به و نوع استفاده از امولسيون مي توان اين ميزان را در دامنه ذکر شده تغيير داد.

ذرات قير توسط دستگاه مخصوص به نام آسياب کلوئيدي(collodal mill) ايجاد مي شود. وظيفه اين دستگاه که بخش اصلي يک کارخانه توليد امولسيون و محور تکنولوژي آن ميباشد خرد کردن قير داغ شده به ذرات ريز و اختلاط آن با آب ميباشد. عدم چسبندگي ذرات قير به يکديگر در محيط آب توسط ماده اي به نام "امولسيون ساز" (Emulsifier) تأمين مي شود.ملکولهاي امولسيون ساز اطراف هر ذره قير را پوشانده و يک بار الکتريکي منفي يا مثبت (بسته به نوع امولسيون ساز) در سطح خارجي ذره قير ايجاد مينمايد. در نتيجه کليه ذرات داراي بار يکسان منفي يا مثبت خواهند شدو اين امر موجب دفع ذرات قير توسط يکديگر شده و از چسبندگي آنها در نتيجه شکست امولسيون جلوگيري مي شود.

انواع قير (دسته بندي فيزيکي) :
الف - قيرهاي نرم : Penetration Grade Aphalt از تقطير مستقيم نفت خام و دميدن هوا حاصل ميشود بيشتر در راه سازي مصرف ميشود.

ب - قيرهاي جامد: Oxidized Grade Asphalt از اکسيد شدن قيرهاي نرم بوجود مي آيد و يا ترکيبي از قير نرم و روغن هاي سنگين نقطه نرمي آن 20 درجه بالاتر از قير نرم است.

ج - قير مايع: Cutback Bitumen Asphalt با حرارت دادن يا رقيق کردن با حلال مناسب و يا تهيه امولسيون قير مايع تهيه ميشود.

قيرهاي مايع سه دسته اند:

1. قير مايع زود بند (RC Rapid curing) حلال فرار و آتش گير ايجاد فيلمي از قير در کوتاه ترين زمان.
2. قير مايع نيم بند(MC Medium curing) فرصت خيس کردن مواد معدني اطراف را دارد ، حلال نفت چراغ. 3
3. قيرمايع ديربند(SC Slow curing) حلال تبخير شونده ندارند بعنوان نفت جاده براي جلوگيري ازگردو خاک.

موارد کاربرد قير:

* کارهاي عمراني: راه ها ، فرودگاهها ، زمين هاي ورزش ، بنياد ساختمان ، عايق کاري ساختمان و....
به عنوان مثال در درزبندي معمولاً بين قطعات بتوني يک لايه قير مي ريزند تا انبساط و انقباض آنها را کنترل کند و صدمه اي وارد نشود.
* زمينه هاي هيدروليکي : کانالها ، پلها ، مخازن آب ، سد و ... .
* مصارف صنعتي: پوشش محافظ فلزات ، رنگ آميزي ، درزبندي ، باطري سازي ، تاير سازي ، کفاشي ، پوشش لوله گاز زير زميني و ... .
* کشاورزي: حفظ رطوبت ، زودرسي گياه ، جلوگيري از سله و ايجاد جنگل هاي مصنوعي ، فرسايش خاک و شنهاي روان و ... .
* الکتريکي : نوارهاي آسفالتي ، پرکردن اتصالات الکتريکي ، پوشش سيمها ، عايق کاري و ... .